PROGRAM „OPIEKA WYTCHNIENIOWA”

Zadanie realizowane jest w ramach programu resortowego Ministra Rodziny i Polityki Społecznej "Opieka wytchnieniowa". Podstawą prawną Programu jest art. 7 ust. 5 oraz art. 13 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym.

Głównym celem Programu jest wsparcie członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad:

1. dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności,
2. osobami niepełnosprawnymi posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, zgodnie z art. 5 i art. 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573, z późn. zm.) – poprzez możliwość uzyskania doraźnej, czasowej pomocy w formie usługi opieki wytchnieniowej.

O programie:

Opieka wytchnieniowa ma za zadanie odciążenie członków rodzin lub opiekunów osób niepełnosprawnych poprzez wsparcie ich w codziennych obowiązkach lub zapewnienie czasowego zastępstwa. Dzięki temu wsparciu osoby zaangażowane na co dzień w sprawowanie opieki dysponować będą czasem, który będą mogły przeznaczyć na odpoczynek i regenerację, jak również na załatwienie niezbędnych spraw. Usługi opieki wytchnieniowej mogą służyć również okresowemu zabezpieczeniu potrzeb osoby niepełnosprawnej w sytuacji, gdy opiekunowie z różnych powodów nie będą mogli wykonywać swoich obowiązków.

Usługi opieki wytchnieniowej powinny być prowadzone z zachowaniem podmiotowości osób niepełnosprawnych oraz ich niezależności.

Program ma także zapewniać:

• w odniesieniu do rozwiązań systemowych:

1. wzmocnienie dotychczasowego systemu wsparcia poprzez świadczenie usług opieki wytchnieniowej dla członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad dziećmi z orzeczoną niepełnosprawnością lub osobami ze znacznym stopniem niepełnosprawności/osobami z orzeczeniem traktowanym na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
2. wsparcie finansowe gmin/powiatów w zakresie realizacji usług opieki wytchnieniowej;

• w odniesieniu do członków rodzin lub opiekunów osób niepełnosprawnych: czasowe odciążenie od codziennych obowiązków łączących się ze sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną, zapewnienie czasu na odpoczynek i regenerację.

Adresaci Programu:

1. Program adresowany jest do członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności oraz osobami posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, którzy wymagają usług opieki wytchnieniowej, zwanych dalej „uczestnikami Programu”.
2. Usługi opieki wytchnieniowej przysługują w przypadku zamieszkiwania członka rodziny lub opiekuna, o których mowa w ust. 1, we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą niepełnosprawną i sprawowania całodobowej opieki nad tą osobą niepełnosprawną.
3. Program jest realizowany w dwóch formach:

• świadczenia usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego w:

1. miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej,
2. ośrodku wsparcia,
3. innym miejscu wskazanym przez uczestnika Programu lub Realizatora Programu^[1]), spełniającym kryteria dostępności, które otrzyma pozytywną opinię gminy/powiatu,
4. domu pomocy społecznej na podstawie przyjętej przez gminę lub powiat uchwały^[2]),
5. w przypadku braku możliwości realizacji opieki wytchnieniowej w miejscach, o których mowa w lit. a-d, istnieje możliwość zrealizowania opieki wytchnieniowej w centrum opiekuńczo-mieszkalnym (COM), w przypadku posiadania wolnych miejsc;

• świadczenia usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu całodobowego w:

1. ośrodku wsparcia,
2. ośrodku/placówce wpisanej do rejestru właściwego wojewody zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym,
3. innym miejscu wskazanym przez uczestnika Programu lub Realizatora Programu, spełniającym kryteria dostępności, które otrzyma pozytywną opinię gminy/powiatu,
4. domu pomocy społecznej na podstawie przyjętej uchwały przez gminę lub powiat^[3]),
5. w przypadku braku możliwości realizacji opieki wytchnieniowej w miejscach, o których mowa w lit. a-d, istnieje możliwość zrealizowania opieki wytchnieniowej w centrum opiekuńczo-mieszkalnym (COM), w przypadku posiadania wolnych miejsc.
[1]) Przez Realizatora Programu rozumie się gminę/powiat oraz podmioty, o których mowa części V ust. 24 pkt 2 i pkt 4.

[2]) Realizacja usług opieki wytchnieniowej w domu pomocy społecznej wymaga wyodrębnienia infrastrukturalnego oraz organizacyjnego świadczenia opieki wytchnieniowej poza dom pomocy społecznej, tj. poza statutową działalność domu, jaką jest świadczenie usług bytowych, opiekuńczych, wspomagających i edukacyjnych na poziomie obowiązującego standardu, dla mieszkańców domu, o których  mowa w art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Gmina lub powiat przystępując do realizacji usług opieki wytchnieniowej w ramach Programu „Opieka wytchnieniowa” – edycja 2023 podejmie uchwałę, w której określi zasady udzielania pomocy w ramach ww. Programu. Przyjęcie uchwały następuje na podstawie art. 17 ust. 2 pkt 4 ww. ustawy, zgodnie z którym do zadań własnych gminy należy podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych; lub art. 19 pkt 16 ww. ustawy, zgodnie z którym do zadań własnych powiatu należy podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb.

[3]) Patrz przypis 2.