Standardy ochrony nieletnich
„Standardy ochrony małoletnich” to dokument skonstruowany jako zbiór zasad i procedur postępowania w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu, które mają być przestrzegane i stosowane w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego (dziecka, ucznia). Dokument określa organizację ochrony małoletnich przed krzywdzeniem, sposób dokumentowania, zasady opracowywania planu wspierania osoby doznającej przemocy i wiele innych.
W konstruowaniu ,,Standardów ochrony małoletnich" przyjęto następujące założenia:
- w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Czarnym Dunajcu nie są zatrudniane osoby mogące zagrażać bezpieczeństwu małoletnich;
- pracownicy potrafią zdiagnozować symptomy krzywdzenia małoletniego oraz podejmować interwencje w przypadku podejrzenia, że małoletni jest osobą krzywdzoną;
- podejmowane postępowanie nie może naruszać praw małoletniego;
- małoletni wiedzą, jak unikać zagrożeń w kontaktach z dorosłym oraz rówieśnikami;
- małoletni wiedzą, do kogo się zwracać i prosić o pomoc w sytuacjach dla nich trudnych;
- rodzice/opiekunowie prawni małoletnich poszerzają wiedzę i umiejętności o metodach wychowania bez stosowania krzywdzenia oraz potrafią uczyć zasad bezpieczeństwa.
Najnowsza nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nazwana została „Ustawą Kamilka” na cześć ośmioletniego chłopca, który zmarł w wyniku przemocy domowej. Te tragiczne wydarzenia były impulsem do wprowadzenia zmian, których głównym celem jest wdrożenie „Standardów ochrony małoletnich” we wszystkich placówkach pracujących z dziećmi. Przepisy obejmują weryfikację personelu za przestępstwa seksualne i związane z przemocą na szkodę dzieci oraz opracowanie i przestrzeganie kodeksu bezpiecznych relacji personel-dziecko.
Co wprowadza Ustawa Kamilka?
Celem zmian jest nie tylko zwiększenie bezpieczeństwa i ochrony dzieci, ale także wprowadzenie skuteczniejszych mechanizmów reagowania na przypadki przemocy i zaniedbania. Ustawa zmierza także do poprawy systemu reprezentacji prawnej dzieci w procesach sądowych. Główne zmiany to:
- Analiza poważnych przypadków krzywdzenia dzieci: Wprowadzony został mechanizm badania poważnych i śmiertelnych przypadków krzywdzenia dzieci. Analizy będą przeprowadzane przez zespół ekspertów, którzy mają za zadanie identyfikować potrzebne zmiany i osiągnąć je w celu poprawy ochrony dzieci.
- Standardy ochrony małoletnich: Ustawa wzmacnia ochronę małoletnich poprzez wprowadzenie standardów (polityk) ochrony w instytucjach, takich jak placówki oświatowe, opiekuńcze, wychowawcze, resocjalizacyjne, religijne, artystyczne, medyczne, rekreacyjne i sportowe.
- Szkolenia dla sędziów i pracowników instytucji: Rozszerzono przepisy dotyczące szkoleń dla sędziów w sprawach z udziałem małoletnich. Ustawa zabezpiecza również system kontroli nad instytucjami odpowiedzialnymi za wdrażanie standardów ochrony dzieci, aby system ten był bardziej skuteczny.
- Wysłuchanie dziecka w procesach sądowych: Nowelizacja umożliwia wysłuchanie dziecka w procesach sądowych, jeśli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwalają, a sąd uwzględni zdanie i rozsądne życzenia dziecka.
- Reprezentacja dziecka w postępowaniach: Ustanowiono procedurę wyznaczania reprezentanta dla dziecka, gdy żaden z rodziców nie może go reprezentować. Reprezentantem może być adwokat lub radca prawny, który wykazuje szczególną znajomość spraw związanych z dzieckiem.
- Procedury postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka: Nowelizacja zakłada stworzenie jasnych procedur postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka, co obejmuje działania pracowników socjalnych, policjantów i pracowników służby zdrowia.
- Przeciwdziałanie przemocy domowej i przestępczości na tle seksualnym: Wdrożono nowe regulacje mające na celu przeciwdziałanie przemocy domowej oraz przestępczości na tle seksualnym.
- Szkolenia z ochrony dzieci: Placówki są zobowiązane do regularnego prowadzenia szkoleń dla personelu, które koncentrują się na rozpoznawaniu i zapobieganiu nadużyciom wobec dzieci.
Wprowadzenie wymaganej dokumentacji
Nowelizacja zobowiązuje instytucje pracujące z małoletnimi do wdrożenia tzw. „Standardów ochrony małoletnich”, na które składają się m.in:
- Weryfikacja personelu – ewidencja weryfikacji pracowników i wolontariuszy – dokumenty potwierdzające czystość kartoteki kryminalnej związanej z przestępstwami na szkodę dzieci.
- Kodeks Bezpiecznych Relacji – dokument zawierający zasady i procedury postępowania z dziećmi.
- Dokumentacja szkoleń – rejestry uczestnictwa w szkoleniach, materiały szkoleniowe i programy edukacyjne.
- Plan działania na wypadek nadużyć – procedury postępowania w przypadku podejrzenia nadużyć, zasady komunikacji z odpowiednimi organami.
Obowiązywanie przepisów
Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w Polsce została podpisana 2 sierpnia 2023 roku. Część przepisów obowiązuję od 28 sierpnia 2023 roku. Pozostałe, w tym m.in. te dotyczące wprowadzania standardów ochrony małoletnich wchodzą w życie od 15 lutego 2024 roku i zobowiązują m.in. do weryfikacji członków personelu dopuszczonego do pracy z dziećmi. Od 15 lutego podmioty powinny także rozpocząć opracowywanie własnych procedur, tak, aby do dnia 15 sierpnia 2024 r. mieć przyjęte wszystkie procedury (tzw. Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem). Określone powinny zostać np. zasady bezpiecznych relacji z dziećmi, sposoby monitoringu polityki oraz zasady dotyczące rekrutacji personelu.
Ustawa Kamilka stanowi znaczący krok w kierunku zwiększenia ochrony dzieci. Przygotowanie i implementacja wymaganych dokumentów i procedur jest kluczowa dla zgodności z nowymi regulacjami. Jesteśmy gotowi wspierać Twoją organizację na każdym etapie tego procesu, zapewniając bezpieczne i zdrowe środowisko dla najmłodszych.
